MOOIE WOORDEN: De brugwachter, het burgerlijk fatsoen en vroeger

Door Rinze Visser – Uit Manifest 5 – 2017

'hun schuld dat jij het moeilijk hebt'
‘hun schuld dat jij het moeilijk hebt’

Al jarenlang, en tegenwoordig zeker, wordt de extreem-rechts genoemde politieke stroming in Europese landen niet moe om te verkondigen dat haar thuisland niet meer het land is dat het ooit was. Met vaak niet zulke mooie woorden wordt dat een achteruitgang genoemd en aan ‘de vreemdeling’ geweten. Dit doet me denken aan wat een gepensioneerde brugwachter uit mijn woonplaats eens zei: vroeger kwam je hier hoogst zelden een donker mens op straat tegen en waren we arm; tegenwoordig zie je deze mensen veel meer en hebben we het een stuk beter dan vroeger.

Hij zei dat een jaar of vijftien geleden. De uitgesproken kleinburgerlijke antiracist en PVV-bestrijder zou nu zeker uit die toch wel spitsvondige uitspraak van de brugwachter de conclusie trekken dat immigratie ons land verrijkt heeft. De PVV-aanhanger daarentegen zou nu, om een sociale discussie te ontlopen, de kleinburgerlijke antiracist aanvallen en beginnen over toenemende criminaliteit, dat Nederlandse tradities in gevaar zijn, enzovoort.

Zo las ik tijdens een aantal mijzelf toegewezen rustige dagen een boekje van H.M. van den Brink, dat geschreven is naar aanleiding van het oprukkende extreem-rechts in Nederland en in een aantal Europese landen, waarin de schrijver hiermee in soms rake bewoordingen de vloer aanveegt. Maar toch ook hier zie je weer het verzwijgen van de geschiedenis van de sociale ontwikkeling en de reactionaire hervormingen daarvan. Als mensen terugverlangen naar vroeger, dan wordt dat gezien als in strijd met de feiten en op nostalgie gebaseerd: het ophemelen van vroegere knusheid die volgens onder andere de PVV gevaar zou lopen. Maar hoe verschillend zaken ook beoordeeld worden, ook daar waar veel waarheid in kan zitten moet gewantrouwd worden als één belangrijke zaak over het hoofd wordt gezien of zelfs bewust vergeten wordt.

Extreem-rechts wordt verweten dat het vindt dat vroeger alles beter was. En dat het nu slechter gaat komt dan door immigratie… Maar, wat is vroeger? Zeventig jaar geleden, toen schrijver dezes met nog vijf anderen in een heel klein huisje woonde – niet veel later met de krotopruiming gesloopt -, een zolder waar je tegen de dakpannen aankeek, twee bedsteden in de woonkamer als slaapruimte, een klompenhokje, dus slapen, wassen en ook koken in de woonkamer, zonder waterleiding? Ook dat is vroeger! Met één week vakantie in het jaar, een 48-urige werkweek, geen vrije zaterdag. Of nog vroeger, toen er mensen in plaggenhutten moesten wonen, toen er gestaakt moest worden alleen om niet te hoeven verhongeren!

Of veel minder lang geleden, toen de ‘hervormingen’, ook met hulp van de PvdA, nog niet waren ingezet? Toen de gebrekkige oude vrouw in mijn woonplaats nog wekelijks vier uur thuiszorg kreeg en nu nog twee, met het vooruitzicht dat ook deze twee uur geschrapt zullen worden? Toen verreweg de meeste arbeiders nog op de loonlijst stonden van het bedrijf waar ze werkten, toen de macht van de uitzendbureaus nog beperkt was, toen collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) nog algemeen nageleefd werden?! Toen werknemers nog niet zoals nu gedoemd waren om elkaars concurrenten te zijn?!

De schrijver van het boekje beschuldigt extreem-rechts ervan dat het verlangt naar een Nederland zoals het nooit geweest is. Maar er bestaat niet een Nederland dat er nooit geweest is! De opvattingen van de PVV – voor zover je van opvattingen kunt spreken – spreken ook veel gewone mensen aan. Het PVV-verkiezingsprogram op één A4-tje? Heel veel mensen stemmen niet op een verkiezingsprogram. Veel kiezers stemmen niet zozeer vóór de PVV, maar eerder tégen andere politieke partijen en personen. Sympathie voor de PVV en extreem-rechts in het algemeen is vooral antipathie ten opzichte van andere politieke partijen en vooral dé politiek in het algemeen. Die in het extreem-rechtse spraakgebruik ‘links’ genoemd worden.

Geen bekend politicus geen regerend minister, die politiek verantwoordelijk is voor zware bezuinigingen op de zorg, die versoepeling van het ontslagrecht nastreeft, die verantwoordelijk is voor het hoge eigen risico in de gezondheidszorg voor het ernstig tekort aan betaalbare sociale huurwoningen – en noem maar op – zal te betrappen zijn op een hekel aan vluchtelingen, aan immigranten. Integendeel, zij allen zijn een toonbeeld van fatsoen en rechtschapenheid en lezen, zelf rechts zijnde, extreem-rechts voortdurend de les als die weer eens een onbehouwen uitspraak over immigranten doet. Zij zijn in hun optreden naar buiten toe de menselijkheid zelve…

Maar, het zijn wel deze politici die met hun aan het grootkapitaal gedienstige politiek, die Nederland in negatieve zin sociaal veranderd hebben en daar nog lang niet klaar mee zijn. Velen zien bijvoorbeeld in ons land de PVV het meest tegen deze politici ageren. Niet zozeer tegen hun politiek, maar tegen hun – hypocriete – fatsoen, als het over immigratie gaat.

Een voorbeeld uit mijn gemeente. Zoals in de meeste gemeenten zijn er veel te weinig betaalbare sociale huurwoningen. De gemeente heeft de plicht om een bepaald aantal statushouders/vluchtelingen te huisvesten. Uiteraard was dat altijd al zo, maar het woningtekort is nu, na jarenlang asociaal woonbeleid richting liberalisering van de woningmarkt (meer marktwerking) extra schrijnend. Meermalen is ‘huisvesting’ in de gemeenteraad aan de orde geweest. Maar dan ging het niet over de problematiek rondom huisvesting in het algemeen, maar wel over de noodzakelijke huisvesting van vluchtelingen die hier mogen blijven.

Of over huisvesting van het gemeentepersoneel en bestuur, als nasleep van de eerdere gemeentefusie. Voor en na zo’n vergadering lezen de mensen in het nieuws, ook die mensen van wie de dochter al een aantal jaren op woonruimte wacht, dat het gemeentebestuur zich druk maakt, zeg maar alleen druk maakt om woningproblemen voor vluchtelingen op te lossen. Maar het burgerlijk fatsoen van de gemeentelijke politici gaat niet zo ver een punt te maken van het huurwoningtekort in het algemeen, wat de NCPN-fractie meerdere keren geprobeerd heeft op de politieke agenda te krijgen.

Wat de schrijver van het boekje met al zijn geleerdheid niet begrijpt of wil begrijpen is dat het draagvlak van sympathie voor de door hem en andere opiniemakers zo verguisde ‘populistische’ partijen wordt gecreëerd door de andere rechtse partijen, die – elk op hun eigen wijze – de politiek van het grootkapitaal en de EU uitvoeren. Politici die niet, juist omdat er ook vluchtelingen in huurwoningen geplaatst moeten worden, pleiten voor extra sociale huurwoningen, maar integendeel, het tekort op hun geweten hebben. Voor het bevorderen van hun woonbeleid hebben zij juist politiek belang bij krapte op de huurwoningmarkt en het bevorderen van de zogenoemde vrije sector, waardoor met name in de grote steden, de huren al de pan uitrijzen.

De politieke situatie en het ontstane politieke landschap is ingewikkeld geworden. Ook voor communisten. Vooral door het voortdurend door ‘populistische’ partijen uitschreeuwen van dat waar zij zich tegen keren ‘linkse’politiek is. Tegen de gevestigde orde, want die zou links zijn… Zelfs als zij ergens klassenjustitie zien, dan is dat links. ‘Linkse rechters’… Zij zijn tegen de elites, waar ook veel gewone mensen – en terecht – niets van moeten hebben en noemen het ‘linkse’ elites. Met hulp van politieke praktijken van de PvdA, GroenLinks en D66 (ook ‘links’…?) hebben zij een karikatuur van links kunnen maken en hebben zij de oorlog verklaard aan een links dat niet meer bestaat.